shani shingnapur – शनी शिंगणापूर

shani shingnapur information in marathi

अहमदनगरपासून 30 किलोमीटर अंतरावर नेवासे तालुक्यात सोनई गावापासून जवळच शनिचे शिंगणापूर हे प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र आहे. येथे शनिदेव स्वयंभू पाषाण रूपात विराजमान आहेत. येथे श्रीशनैश्वराचे स्वयंभू जाज्वल्य देवस्थान असून शनैश्वराची मूर्ती ५ फूट ९ इंच उंचीची आहे. या मंदिरात असलेला दगडी स्तंभास शनिदेवाची मूर्ती मानली जाते. सुमारे दीडशे वर्षांपूर्वी एका पुरात ही शिळा वाहत सोनई गावाजवळ आली. या स्तंभाला तसा वेगळा आकार नाही. शनि – ज्योतिषशास्त्राचे भयानक ग्रहांपैकी एक आहे. पण त्यांची मंदिरे फार दुर्मिळ आहेत. आणि येथे एक विशेष स्थान मानले जाते. मूर्ती केवळ एक शिळा आहे. अहमदनगर जिल्ह्यातील शीर्डी जवळवसलेल्या एक प्रमुख आणि जागृत क्षेत्र म्हणून शनि शिंगणापूर हे संपूर्ण महाराष्ट्रात परिचित आहे. शनी मंदिरामुळे गावाच्या नावात शनी जोडले गेले.

---

इतिहास – शनी शिंगणापूर(shani shingnapur):-

अचूक कालावधी कोणाला माहिती नसला तरी असे मानले जाते की स्वयंभू शनैश्वरा पुतळा प्राचीन काळापासून तत्कालीन स्थानिक वस्तीतील मेंढपाळांना सापडला होता. हे कमीतकमी कलुयुगापासून अस्तित्वात असल्याचे मानले जाते.

स्वयंभू पुतळ्याची कथा पिढ्या न पिढ्या तोंडाच्या शब्दाने दिली गेलेली गोष्ट अशी आहे: मेंढीपाळाने दगडाला टोकदार दांडी लावली तेव्हा दगडाला रक्तस्राव होऊ लागला. मेंढपाळ चकित झाले. लवकरच चमत्कार पाहण्यासाठी संपूर्ण गाव आजूबाजूला जमले. त्या रात्री मेंढपाळांच्या परमनिष्ठ व पुण्यवानांच्या स्वप्नात भगवान शनैश्‍वर दिसले.

त्याने मेंढपाळांना सांगितले की तो “शनैश्वर” आहे. त्यांनी असेही सांगितले की, काळ्या रंगाचा अनोखा तो दगड म्हणजे स्वयंभू रूप आहे. मेंढपाळाने प्रार्थना केली व स्वामीला विचारले की, त्याच्यासाठी मंदिर बांधावे काय? भगवान शनी महात्मा म्हणाले की, छताची गरज नाही कारण संपूर्ण आकाश हे त्याचे छप्पर आहे आणि त्यांनी मुक्त आकाशाखाली राहणे पसंत केले. त्यांनी मेंढपाळांला दर शनिवारी पूजा आणि ‘तैलाभिषेक’ न चुकता करण्यास सांगितले. संपूर्ण गावात डकैत, घरफोडी किंवा चोरांची भीती नाही, असेही त्याने वचन दिले.

म्हणून, आजही भगवान शनिदेव हे वरच्या छताशिवाय खुल्या आवारात दिसून येतात . आजपर्यंत कोणतीही घरे, दुकाने, मंदिरांसाठी दरवाजे नाहीत. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की पोस्ट ऑफिसलाही दरवाजा नसल्यामुळे कुलूप नसते. भगवान शनींच्या भीतीमुळे या शनी मंदिराच्या एक किलोमीटरच्या परिसरात वसलेली घरे, झोपड्या, दुकाने इत्यादींना दरवाजे किंवा कुलुप नाहीत.

२०१० पर्यंत चोरी किंवा घरफोडीची नोंद झालेली नाही. २०११ मध्ये पुन्हा चोरीची नोंद झाली. चोरी करण्याचा प्रयत्न केलेल्या काही जणांच्या कृत्याच्या काही मिनिटांतच आणि उलटून जाण्यापूर्वी रक्ताच्या उलटय़ा करून मरण पावले. असे म्हणतात की बर्‍याच जणांना दीर्घ आजारपण, मानसिक असंतुलन इत्यादी वेगवेगळ्या शिक्षा त्यांना प्राप्त झाल्या आहेत.

---

दर्शनाचे नियम – शनी शिंगणापूर(shani shingnapur temple)

येथील मंदिरात दर्शनाचे नियम अतिशय कडक आहेत. देव दर्शन दिवसातून कोणत्याही वेळेस घेता येते. शनी बाल ब्रह्मचारी असल्याने महिला दूरूनच दर्शन करतात. स्त्रियांना मात्र चौथऱ्यावर जाऊन दर्शन घेण्यास मनाई आहे. दर्शनापूर्वी आंघोळ करून शुचिर्भूत होणे आवश्यक असते. आंघोळीची व्यवस्था देवस्थानाच्या आवारात कायम आहे. पुरूष स्नान करून, ओल्या कपड्यांनीच दर्शन घेतात. त्यानंतर शनीच्या मूर्तीवर तीळाचे तेल वाहून प्रदक्षिणा घालतात. दर्शन घेतल्यानंतर भाविक तिथे असलेल्या दुकानातून घोड्याची नाल तसेच काळ्या कपड्यांनी बनलेली शनी देवाची बाहुली खरेदी करतात. घोड्याची नाल घराच्या बाहेर लावल्याने दृष्ट लागत नाही, असे मानले जाते. शिवाय घरात सुख-समृद्धी नांदते.

---

शनि अमावस्या :-

हा दिवस शनिदेवची उपासना करण्यासाठी सर्वात शुभ अवसर मानला जातो. या दिवशी लोकं परमेश्वराचा आशीर्वाद घेण्यासाठी येतात. या दिवशी शनिची जत्रा आणि मिरवणूक काढली जाते. प्रत्येक शनिवारी शनिदेवाची पूजा करणे अत्यंत अनुकूल मानले जाते.

---

शनि जयंती :-

ज्या दिवशी भगवान शनि जन्मला होता किंवा पृथ्वीवर प्रकट झाला होता, याला शनिश्चरा जयंती म्हणून देखील ओळखले जाते आणि वैशाख महिन्यात अमावस्येच्या दिवशी पाळले जाते. या दिवशी मूर्ती निळ्या रंगाची दिसते. ‘पंचमृत’ आणि ‘गंगाजल’ शनिश्चराच्या मूर्तीच्या स्वच्छतेसाठी वापरले जातात.

---

मंदिरात विशेष विधी :-

भाविक चतुर्थांश नारळ, वाळलेल्या खजूर, सुके खोबरे, सुपारी, तांदूळ, हळद, कुमकुम, गुलाल, साखर, फुले प्राधान्यतः निळा, काळा कपडा, दही आणि अभिषेकसाठी दूध देतात.

---

मंदिरातील पूजेचा दैनिक वेळापत्रक :-

शिंगणापूर येथील शनि मंदिर सकाळी ५ ते रात्री १० या वेळेत पूजेसाठी खुले आहे.

---

शनी शिंगणापूर मंदिरास कसे पोहोचले जाते ?

शनि शिंगणापूर हे अहमदनगर शहरापासून सुमारे ३५ किलोमीटर, पुण्याच्या ईशान्य दिशेला १६० किलोमीटर आणि औरंगाबादपासून ८४ किलोमीटर अंतरावर आहे.

हवाईमार्गे :-
औरंगाबाद येथे सर्वात जवळचे विमानतळ शनी शिंगणापूरपासून ९० किमी अंतरावर आहे.

रेल्वे मार्गे :-
शनि शिंगणापूर मंदिरात जाण्यासाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्थानक म्हणजे अहमदनगर, राहुरी, श्रीरामपूर आणि बेलापूर.

ref: marathimol.com

---

तुमच्या शेतमालाची मोफत जाहिरात करण्या साठी कृषी क्रांती ला अवश्य भेट द्या 

shani shingnapur maharashtra