संत निळोबाराय (हरी हा भक्तांच्या अंकित राहून त्यांचे कार्य किती प्रेमानें व दक्षतेनें करतो)
११९७
अनुरागें भजती देवा । त्यांच्या भावा साक्षी तो ॥१॥
म्हणोनियां मागें पुढें । धांवे कोडें सांभाळी ॥२॥
भुके तानें करी चिंता । लागों नेदी त्या ऊनवारा ॥३॥
निळा म्हणे अंतरसाक्षी । सदा कैंपक्षी दासाचा ॥४॥
११९८
अवघ्या कळा याचे हातीं । न करी काय एक श्रीपती । विष पाजितां अमृतीं । केली तृप्ती प्रल्हादा ॥१॥
चंद्रहास्याचा कैवारी । रक्षिलें त्या महामारी । राज्य देऊनियां मुरारी । वैष्णवांमाजी श्रेष्ठ केला ॥२॥
अर्जुनाची प्रतिज्ञा गहनु । देखोनि दिवसा लोपिला भानु । जयद्रथासि यमसदनु । प्राप्त केला तात्काळीं ॥३॥
गर्भी रक्षिला परीक्षिती । सुदर्शन चक्र घेउनि हातीं । उदरी प्रवेशोनियां श्रीपती । छेदिलीं शक्ति अनिवार ॥४॥
द्रौपदीच्या वस्त्रहरणीं । उडी घालूनियां ततक्षणीं । केली वस्त्राची पुरवणी । लाजविलीं कौरवें ॥५॥
गजेंद्रें संकटीं धांवा केला । वैकुंठीं यातें तो जाणों आला येऊनि तांतडी मग सोडविला । विमानीं नेला बैसवूनी ॥६॥
निळा म्हणे ऐसीं किती । तारिलीं ताराल तुम्ही पुढती । जयां तुमच्या नामीं प्रीति । ते ते होती आप्त तुम्हां ॥७॥
११९९
आपणा समान केलें त्यासी । धरिलें ज्यासी निजहातीं ॥१॥
ऐसा देवो कृपासिंधु । म्हणोनि बंधु दीनांचा ॥२॥
हीनत्व देखोनि भक्तां अंगीं । लाजे जगीं त्याचेनि ॥३॥
निळा म्हणे करुनी थोर । चालवी बडिवार निजांगें ॥४॥
१२००
आलें शरण त्याचा करी प्रतिपाळ । न म्हणे हा दुर्बळ सदैव कांहीं ॥१॥
नेदी लागों वारा कल्पनेचा तया । न वजे पासोनियां दुरी कोठें ॥२॥
ब्रम्हरस मुखीं घालीं नामामृत । नेदी तुटों आर्त आवडीचें ॥३॥
निळा म्हणे यासी भक्ताचा अभिमान । उभा म्हणऊन युगें जातां ॥४॥
१२०१
आळी करितां नामदेव । जेविती स्वयमेव सांगातें ॥१॥
सांवत्याचें उदरीं बैसे । पुंडलिका वसे दृष्टीपुढें ॥२॥
कूर्म्याचिये धांवे भेटीं । मेहत्या कंठीं माळ ओपी ॥३॥
निळा म्हणे निर्जनवासी । संतोबासी न विसंबे ॥४॥
१२०२
उंच पदीं ठाव । करा स्वीकारुनी भाव ॥१॥
अवघी कृपा तयावरी । दासांविशी उदार हरी ॥२॥
न नमूनियां याती कुळ । करुं धांवता सांभाळ ॥३॥
निळा म्हणे हाचि धंदा । तुम्हां सर्वदा गोविंदा ॥४॥
१२०३
उष्में न तपेचि सुधाकर । सीतें न पीडे वैश्वानर ॥१॥
तेंवि हरिभक्तांतें हरी । नेदी बुडों भवसागरीं ॥२॥
गगन न पडे सतंभेविण । तान्हा न फुटेचि जीवन ॥३॥
निळा म्हणे उदया येतां । न देखे अंध:कारातें सविता ॥४॥
१२०४
एकाचिया हुंडया भरी । एका दास्यत्व ॥१॥
एकाचीं हा पेरी शेतें । घरें हातें शाकारी ॥२॥
एकीं केलीं फेडी ऋणें । गोणिया दाणे एका घरीं ॥३॥
निळा म्हणे पुरला सर्वां । देखोनि भावा अंतरींच्या ॥४॥
१२०५
एकोबाची सेवा करी । वाहे घरीं जीवन ॥१॥
गंधाक्षता तुळशीमाळा । पुरवी सोहळा करी ऐसा ॥२॥
करुनी सडासंमार्जन । पाळित वचन आज्ञेचें ॥३॥
निळा म्हणे यापरि हरी । विराजे घरीं दासांचे ॥४॥
१२०६
अंतर कोणा नेदी सहसा । आपुलिया दासां सांभाळी ॥१॥
परम कृपावंत हरी । नामोच्चारी प्रगट होय ॥२॥
यांची निष्ठा बाणली ज्यासी । कदाही त्यासी न विसंबे ॥३॥
निळा म्हणे जवळचि राहे ऐसा भक्त मोहें मोहितु ॥४॥
१२०७
कल्पोकल्पीं युगायुगीं । व्यवसाय हाचि तुम्हांलागीं ॥१॥
करावें दासाचें पाळण । निवारुनि त्यांचा शिण ॥२॥
निद्रा आळस कांही नेणां । येचि वाहीं नारायणा ॥३॥
निळा म्हणे करुणा पोटीं । धरिली नित्य याची साठीं ॥४॥
१२०८
कळासलेती युगायुगीं । नेणां शीणभाग अंगी ॥१॥
भक्तांचिये हांकसवें । क्षणें तेथेंचि प्रगट व्हावें ॥२॥
निरसूनियां मोहमळ । पदीं रक्षावें निश्चळ ॥३॥
निळा म्हणे यश कीर्ति । देउनी सुखाची संपत्ती ॥४॥
१२०९
जयाची तुम्हांसी करणें चिंता । तयातें पुरवितां आनकळित ॥१॥
आलिया गेलियाचेनी हातें । सभाग्य तयातें धरुं धांवा ॥२॥
कांहीचि उणें त्याचिये घरीं । न पडावें अंतरीं हे इच्छा ॥३॥
निळा म्हणे ऋणवईपणा । होतसां नारायणा उत्तीर्ण ॥४॥
१२१०
जागे आपुल्या उचितावरी । सावधान हरि सर्वदा ॥१॥
परि हा कळों नेदी भेद । वाटे प्रालब्ध फळ देतें ॥२॥
आसुमाई चिन्ह पडे दृष्टी । वाटे पोटीं नवल तेव्हां ॥३॥
निळा म्हणे ऐशिया परी । दासांचा करी प्रतिपक्ष ॥४॥
१२११
जिहीं धरुनी हरि मनीं । ह्रदयीं वदनीं रंजविला ॥१॥
त्यांचा झाला अंकित ऐसा । घरिंचा जैसा म्हणियारा ॥२॥
न सांगतां करी सर्व जाणे गौरव दासाचें ॥३॥
निळा म्हणे दिवसनिशीं । त्याजपाशीं सर्वदा ॥४॥
१२१२
ज्याचा केला अंगिकार । चालवी भार त्याचा हा ॥१॥
ऐसा आहे कृपावंत । सद्गुरुनाथ दीनांचा ॥२॥
देऊनियां बोधबुध्दी । निरसी उपाधी ममतेच्या ॥३॥
निळा म्हणे मेळवी सुखा । न म्हणे परिखा जीवजंतु ॥४॥
१२१३
ज्याचा केला अंगिकार । न मानी भार त्याचा हा ॥१॥
चंद्रहास्य अर्जुनाचा । पुंडलिकाचा कैवारी ॥२॥
नामदेवा कबिरासी । वागवी सांवत्यासी निजअंकीं ॥३॥
निळा म्हणे एकनाथा । न विसंबे सर्वथा तुकयासी ॥४॥
१२१४
ज्या ज्या भक्तीं जेथें जेथें । पाचारिलें ज्या ज्या आर्थे । तुम्ही जाउनियां तेथें । साह्य केलें श्रीहरी ॥१॥
आर्तें गजेद्राचें स्तवन । ऐकतांचि पदाभिगमन । करुनियां त्याची अर्ति हरण । निजधामाप्रती पाठविला ॥२॥
जिज्ञासता जनका अंगीं । तुमचे जाणवयालागीं । त्यासि ज्ञान देऊनियां विषय भोगीं । विदेही करुनि ठेविला ॥३॥
अर्थार्थी तो विभीषण । त्यासि लंकापति करुनि पूर्ण । स्थापिला चिरंजीवपद देऊन । अर्थदान त्या दीधलें ॥४॥
शुकसनकादिक ज्ञानें । अनुसरले आत्माचिंतनें । त्यासि देऊनियां निजात्मज्ञान । जीवन्मुक्तपदीं बैसविलें ॥५॥
चतुर्विधा मुक्ति चारी भक्त । तुमचे कृपें परम मुक्त । उपमन्या क्षुधार्ती आळवीत । तया क्षीरसिंधु दिधला ॥६॥
ध्रुवें केलें तुमचें स्तवन । मागें बैसावया निजस्थान । तयातें ध्रुवपदीं बैसवून । केला वरिष्ठ सकळांसी ॥७॥
सुदाम देव तो लाचारी । तीनचि मुष्टी पोहे हरी । तेचि घालुनियां मुखाभीतरीं । सुवर्ण नगरी दिधली त्या ॥८॥
स्तंभी प्रल्हाद पाचारी । तत्काळ प्रगटोनियां नरहरि । हिरण्यकश्यपातें विदारी । आणि कुरवाळी निजभक्तां ॥९॥
निळा म्हणे ऐशी कीर्ति । केली चरित्रें श्रीपती । अपार हरिभक्तां अपार हस्तीं । अपार दिधलीं वरदानें॥१०॥
१२१५
देऊनियां आपुलें प्रेम । करी भक्तांचा संभ्रम ॥१॥
आधीं निष्काम संपत्ती । तया वोपी भुक्ति मुक्ति ॥२॥
निश्चळ शांति क्षमा दया । सेवेलागीं अर्पी तया ॥३॥
निळा म्हणे महा भाग्य । तें त्या समर्पी वैराग्य ॥४॥
१२१६
देवाधिदेव मुगुटमणी । करी टेहणी दासाघरीं ॥१॥
शीण त्या होऊं नेदी भाग । वोडवी अंग त्या अंगी ॥२॥
शुभाशुभ त्याचीं कर्मे । वारुनी दुर्गमें सुखी करी ॥३॥
निळा म्हणे आपणासरी । करुनियां करी बहुमान ॥४॥
१२१७
धांवोनियां झोंबे कंठी । कृपादृष्टी अवलोकी ॥१॥
म्हणे श्रमलेती मर्गें येतां । बैसा आतां अविश्रम ॥२॥
घडीघडीं जिवींची मात । सांगे पुसे आर्त आवडीचें ॥३॥
निळा म्हणे कृपाघनें । बहुत मानें गौरविलें ॥४॥
१२१८
नरसिंह मेहता गुजराथी ब्राम्हण । धरिला अभिमान त्याचा तुम्हीं ॥१॥
व्दारकेसी त्याच्या हुंडया भरियेल्या । शोभनासी नेल्या वस्त्रें पेटया ॥२॥
जनजसवंत रायराजेश्वर । केला त्याचा थोर बहुमान ॥३॥
निळा म्हणे कुवा कुल्लाल हरिभक्त । पीपा रजपुत प्रिय तुम्हां ॥४॥
१२१९
न पडे विसर । याचा जया निरंतर ॥१॥
हाही न विसंबे तयासी । जवळीं राहे अहर्निशीं ॥२॥
चर्चा करिती याच्या गोष्टी । देव तया पाठींपोटीं ॥३॥
निळा म्हणे अन्नपान । तया पुरवी आच्छादन ॥४॥
१२२०
न विसंबे त्या घटिकां पळ । त्याचिपाशीं सर्वकाळ ॥१॥
उत्तीर्णत्वालागीं हरि । त्याची परिचर्या करी ॥२॥
न म्हणे दिवस रात्रीं कांही । संचरोनि वसे त्याच्या देहीं ॥३॥
निळा म्हणे भक्तांघरीं । गुणें नामें रुपें हरी ॥४॥
१२२१
नाहीं कोणा उपेक्षिलें । सकळां सन्मानें स्थापिलें । आपुलिये पदीं बैसविलें । देणे दिधलें अपार ॥१॥
चुळा एका दुधासाठीं । स्तवितांचि उपमन्यें जगजेठी । करुनियां क्षिराब्धीची वाटी । लाविली ओठी तयाचिये ॥२॥
बापा अंकीं बैसावया । ध्रुवानें स्तविलें विनवूनियां । निश्चळ पद त्यासी देऊनियां । अक्षयपदीं बैसविलें ॥३॥
सुदामदेव तो वरासाठी । आला मागावया व्दारके भेटी । त्यासी रचूनियां गोमटी । सुवर्ण नगरी समर्पिली ॥४॥
पक्षियासी पाचारिलें । तिये गणिकेशीं विमानीं वाहिलें । नका भेणें हांकारिलें । त्या गजेंद्रा नेलें निजधामा ॥५॥
बिभीषण भेटी धांवोनी आला । लंकेचें राज्य दिधलें त्याला । चिरंजीव करुनियां बैसविला । आपुला शरणांगत म्हणवुनी ॥६॥
पहा हो वनींची तें वनचरें । निळा म्हणे रिसें आणि वानरें । आलिंगुनियां रघुवीरें । आपलें पंगतीं जेवविलीं ॥७॥
१२२२
नाहीं तेंचि आणूनि ठेवी । चाड जिवीं जें वाटे ॥१॥
समयाचे समया वरीं । निर्माण करी आणि पुरवी ॥२॥
नेदी दिसों केविलवाणें । मिरवी भूषणें निजांगीचीं ॥३॥
निळा म्हणे गुंतला भाके । धांवे हाके पाचारितां ॥४॥
१२२३
निज भक्ताची आवडी । सांभाळी त्या घडी घडीं ॥१॥
राखोनियां भूक तहान । करी त्याचा बहुमान ॥२॥
वस्त्रें भूषणें पूरवी । चिंता त्याची वाहे जिवीं ॥३॥
निळा म्हणे त्याचें उणें । नेदी पडों कवण्या गुणें ॥४॥
१२२४
निवृत्तीनाथासीं ठेविलें उन्मनीं । सोपानदेवा नामसंकीर्तनी । मुक्ताबाई निजमुक्तिस्थानीं । निजानंदीं गौरविलें ॥१॥
ज्ञानदेवा दिधली समाधी । नामदेवा स्थापिलें निजपदीं ॥ परसा भागवताची वाडनदी । सुस्नात केली कीर्तनें ॥२॥
वच्छरा आणि विसोबा खेंचर । कानुपात्रा मिराबाई परम सुंदर । अंतोबा नरहरी सोनार । चरणीं थारा दिधला त्या ॥३॥
गोरा सांवता कूर्मदास । सगुण स्वरुप भेटलें त्यास । नरसी मेहता पिपा भानुदास । केला वास त्यांच्या ह्रदयीं ॥४॥
एका जनार्दन स्वरुपस्थिती । जनजसवंताची परम प्रीति । कबिराचीं पुष्पें करुनी अंतीं । निजधामाप्रती पाठविलें ॥५॥
तुकयासी विमानीं वाहिलें । संतोबासी वैराग्यें न्हाणिले । निजस्थान पालखीं निजवलें । निजभुवनीं आपुलिये ॥६॥
निळा म्हणे आपुलीं बाळें । कडिये घेउनी पुरवी लळे । स्नेहाळु माउली कळवळे । प्रेम देउनी वाढवी ॥७॥
१२२५
नीच कामीं न धरीं लाज । भक्तकाजकैवारी ॥१॥
सेवकांचा हा शिरोमणी । म्हणवी करुनी दास्यत्व ॥२॥
उगाळी गंधे पुरवी माळा । वाहे जळा मस्तकीं ॥३॥
निळा म्हणे होउनी वाणी । आणि गोणी भक्तां घरी ॥४॥
१२२६
नेदी त्या दुसरें । लागीं आणिकाचें वारें ॥१॥
युगायुगीं त्याचा । म्हणवी सोयरा निजाचा ॥२॥
लेववुनी लेणीं । मिरवी अंलंकारभूषणीं ॥३॥
निळा म्हणे शांति दया । वोपी भुक्ति मुक्ति तया ॥४॥
१२२७
परम कृपावंत हरी । दीनोध्दारीं तिष्ठतु ॥१॥
भुक्तिमुक्ति घेऊन हातीं । दयावया प्रति निजदासा ॥२॥
चारी मार्ग अवलोकित । येती वागवित आर्त त्यांचे ॥३॥
निळा म्हणे सगुणवेषें । उभाचि असे विटेवरी ॥४॥
१२२८
परम कृपेचा सागर । भक्तवत्सल करुणाकर ॥१॥
ऐसीं वागवितो नांवें । भक्तिलागीं निजवैभवें ॥२॥
म्हणवी दासाचा अंकित । शरणागता शरणांगत ॥३॥
निळा म्हणे साचचि करी । न वजे पासुनी तया दुरी ॥४॥
१२२९
परम विश्रांति पावली । अवघीं येणें सुखी केलीं ॥१॥
आवडी वंदिती पूजिती । दर्शना जे याच्या येती ॥२॥
नाम उच्चारिती वाचे । नित्य कोड करी त्यांचे ॥३॥
निळा म्हणे भक्तांसाठी । धरी रुपे अनंतकोटी ॥४॥
१२३०
बरें जाणवलें मग । करी येऊनियां लगबग ॥१॥
अवलोकुनी कृपादृष्टीं । धरी कवळूनियां पोटीं ॥२॥
वोरसली माहें । लावी स्तनीं पाजी पेहे ॥३॥
निळा म्हणे दुरी । नवजे बैसोनियां घरीं ॥४॥
१२३१
बहुता देऊनी अभयदानें । गौरविलें आपल्या मनें । घालूनी शांतीचीं आसनें । ब्रम्हसाम्राज्यीं बैसविलें ॥१॥
ध्यानतन्मयाचीं छत्रें । माथां झळकतीं विचित्रें । अगाध कीर्तीचीं दिव्य वस्त्रें । प्रल्हादादिकां समर्पिलीं ॥२॥
नारदा निर्लोभ वागेश्वरी । नामस्मरणाची वैखरी । देउनी दिव्य अळंकारीं । दैवांदैत्यांमाजीं मिरविला ॥३॥
व्यासा वाल्मिका अगाध मती । देउनी वंदय केलें त्रिजगतीं । जनक पृथु हे भूपती । आपुले पंगती बैसविले ॥४॥
अर्जुनादिकांसी आपुलें । ऐश्वर्य देउनी थोराविलें । सांख्य सिध्दांत उपदेशिले । रणीं वागविले रथवारु ॥५॥
उध्दवा मैत्रेया कृपा वोगरिली । निजात्मज्ञानें तृप्ति केली । भक्त कृपाळु माउली । गौरविलीं निज बाळकें ॥६॥
निळा नेणतें निपटणें । कांहीचि खाऊं जेऊं नेणें । वाढविलें ते स्तनपानें । नामचिंतनें आपुलिया ॥७॥
१२३२
बहुतें आळीकरें । इनें वाढविलीं लेंकुरें ॥१॥
आहे आधिलाचि अभ्यास । नव्हे कोणाही उदास ॥२॥
अपत्य पाळवी । तया खाववी जेववी ॥३॥
निळा म्हणे घरीं । तया न विसंबे दारीं ॥४॥
१२३३
भक्त करिती तैसा होय । ठेविला ठाय तया स्थळीं ॥१॥
पाचारिती भाविती जेथें । प्रगटे तेथें रुप धरी ॥२॥
जें जे उपचार करिती भक्त । ते ते स्वीकारित बाळापरी ॥३॥
निळा म्हणे भक्तांपाशीं । नाहीं यासी दुराग्रह ॥४॥
१२३४
भक्ताघरींचें करीन काम । त्यांचेंच नाम वागवीन ॥१॥
भक्तरुपें विराजलों । स्थिरावलों ह्रदयीं त्यां ॥२॥
भक्तसुखें सुखावत । त्यांच्याचि क्रीडत देहसंगे ॥३॥
निळा म्हणे ऐसा देव । दाखवी प्रभाव आपुला ॥४॥
१२३५
भक्त देव देवतार्चन । भक्त माझें पूजाध्यान ॥१॥
भक्ताविणें भजों कोणा । म्हणे वैकुंठीचा राणा ॥२॥
भक्त माझा विधि जप भक्तचि योग याग तप ॥३॥
निळा म्हणे भक्तावरी । ऐसी निष्ठा सांगे हरी ॥४॥
१२३६
भक्त व्देषाचीं उत्तरें । ऐकतांचि कर्णव्दारें ॥१॥
त्यांचे करी निर्दाळण । हरुनियां जीवप्राण ॥२॥
दुर्योधन दु:शासना । ससैन्य नि:पातिलें कर्णा ॥३॥
निळा म्हणे भक्तव्देषें । हिरण्यकश्यपा झालें कैसें ॥४॥
१२३७
भक्त स्तवनें जें जें करिती । तें जें ऐकोनियां श्रीपती । सुखें संतोषोनियां चित्तीं । दासा देती वरदानें ॥१॥
ध्रुवानें वनीं आराधिला । तैसाचि उपमन्यें स्तविला ।एक तो अढळपदीं स्थपिला । एका दिधला क्षीरसिंधु ॥२॥
प्रल्हादाचें स्तवन गोड । त्याचें पुरवी अवघेंचि कोड । अग्निविषाचें सांकड । नेदी पडों शस्त्राचें ॥३॥
द्रौपदीनें स्तवितांचि तातडीं । नेसतीं झाला तिचीं लुगडीं । कौरवें लाजविलीं बापुडीं । अंगुष्ट तोही दिसों नेदी ॥४॥
गजेंद्राचिया स्तवनासाठीं । धांवे वैकुंठीहुनी उठाउठी । निजकरें घालूनियां मिठी । सोडवी संकटी स्वामी माझा ॥५॥
रुक्मिणीचें प्राणिग्रहण । करी ऐकोनियां तिचें स्तवन । पांचाळिये हातींचें भाजीपान । करी भोजन स्तवनें तिच्या ॥६॥
निळा म्हणे कृपामूर्ति । अपार भक्तांचिये स्तुती । ऐकोनियां तोषलेती । मी ही बाळमती विनवितों ॥७॥
१२३८
भक्त्ाहांका ऐकावया । पसरुनियां कान उभा ॥१॥
कोणी गांजीळ एखादा । म्हणोनि गदा सांभाळी ॥२॥
सर्वकाळ सावधान । निजजनरक्षणा ॥३॥
निळा म्हणे घालीं उडी । भक्ततांतडी देखोनी ॥४॥
१२३९
भक्ताचांचि वोरस देवा धांवे सेवा करुं त्यांची ॥१॥
जें जें गोड वाटें मनीं । तें तें वदनीं भरीं तयां ॥२॥
अपूर्ण तेथें पूर्ण करी । पुरवी कामारी होउनी ॥३॥
निळा म्हणे रक्षी हेत । उभा तिष्ठत त्यांपाशीं ॥४॥
१२४०
भक्तिांचिया मनोभावा । सारिखे देवा तुम्ही वर्ता ॥१॥
आवडीचा न करा भंग । अंतरंग म्हणोनियां ॥२॥
धर्माघरीं उच्छिष्ठकाढा । अर्जुना पुढा सारथ्य ॥३॥
निळा म्हणे बळीच्या व्दारीं । होउनी भिकारी भीकमागा ॥४॥
१२४१
भक्तांचिये भुके । प्रेम वागविसी भातुकें ॥१॥
घालूनियां निज मुखीं एकाएकीं करिसी सुखी ॥२॥
पुरवुनी आळी । घेसी कडिये तेचि काळीं ॥३॥
निळा म्हणे बापमाय । एका अंगें दोन्ही होय ॥४॥
१२४२
भक्तांचिये मनीं जैसें । करि हा तैसें वर्तन ॥१॥
नेदी होऊं आज्ञें भंग । वोडवी सर्वांग सेवेसी ॥२॥
स्तंभी पाचारितां हाके । होऊनी ठाके नरहरी ॥३॥
निळा म्हणे उभा व्दारीं । केला विटेवरी मग ठाके ॥४॥
१२४३
भक्तांचिसाठीं रुपें धरी । पवाडे करी असंख्य ॥१॥
भक्तांसी मानी आपुले सखे । नेदी पारखें दिसों त्यां ॥२॥
कृपावस्त्र पांघुरवी । जवळी बैसवी आपणा ॥३॥
निळा म्हणे तृप्तीवरी । ब्रम्हरस भरी मुखांत ॥४॥
१२४४
भाव भक्तीचा भुकेला । दास दासांचा अंकिला । न वजे दुरी उभा ठेला । अवघा झाला त्यांचाचि ॥१॥
भक्तवचनें ऐके कानीं । भक्त आवडी पाहे नयनीं । भक्त ह्रदयीं आलिंगुनी । निज ऐश्वर्य अर्पी त्यां ॥२॥
भक्त मानी जीवप्राण । त्यांसी न त्यां विसंबे एकही क्षण । त्यांचें वागवी हा भूषण । निंबलोण उतरी त्यां ॥३॥
जीव भाव देवावरी । जिहीं ठेविला निजनिर्धारीं । देवावीण दुसरी परी । तुच्छ मानिलें संसारा ॥४॥
न लगे वैकुंठ त्यांचिये चित्तीं । कैवल्यातें परतें करिती । देवावीण ते नेघों म्हणती । मोक्ष मुक्ती फुकटा ॥५॥
देवाविण रिध्दीसिध्दी । ओंवाळुनी सांडिती त्या उपाधी । देवा वेगळी त्यांचिये बुध्दी । नाहींचि विश्रांति आणिक ॥६॥
निळा म्हणे त्यांचिये घरीं । राहे होउनी अंकित हरि । भक्त काज हा कैवारी । ब्रीदें वागवी सर्वदां ॥७॥
१२४५
भाव शुध्द तरी । प्रगटे येऊनि अंतरीं ॥१॥
उरों नेदी तया भिन्न । करी आपणा समान ॥२॥
भरोनियां सृष्टीं । आपणाचि त्या पाठीपोटीं ॥३॥
निळा म्हणे राहे । कवळूनियां अंतर्बाहे ॥४॥
१२४६
भाविकाची आवडी देवा । करी सेवा निज प्रीतीं ॥१॥
हिंडे तया मागें पुढें । नाशी कोडे सकळही ॥२॥
घरीं दारीं वसे हरी । विश्वंभरी भाव ज्या ॥३॥
निळा म्हणे संदेह नाहीं । भक्तां पाही यावरीं ॥४॥
१२४७
म्हणती कामारी । दास्य करी त्यांच्या व्दारीं ॥१॥
ऐसा भक्तांसीं भुलला । नाम गातां आतुडला ॥२॥
नेणें त्यांविण आणीक । शेषशायी वैकुंठलोक ॥३॥
निळा म्हणे नि:सीम भावें । भजले विके त्यांच्या नांवें ॥४॥
१२४८
मागें पुढे उभा राहे । भरुनि पाहे डोळे त्या ॥१॥
प्रेमासी दृष्टी लागेल झणें । उतरीं निंबलोण वरुनियां ॥२॥
पोटातुला परम प्रीती । आलिंगी श्रीपती हदयेंसी ॥३॥
निळा म्हणे करुणा बहुत । झाला या मोहित भक्तांसी ॥४॥
१२४९
मागें ऐकिले पवाडे याचे । आजीं ते साचे कळों आले ॥१॥
आपुलियाचि स्वानुभवा । आलें तेव्हां साच कळलें ॥२॥
आणुनी मोहरा संकट टाळी । गोणी दुष्काळीं दाणियाची ॥३॥
निळा म्हणे प्रयोजनीं । साहित्य घेउनी संपादिलें ॥४॥
१२५०
सत्य भोळा देव कृपेचा सागर । न मोडी उत्तर संतआज्ञा ॥१॥
भाविकाची सेवा न म्हणे फार थोडी । स्वीकारी आवडी आपुलिये ॥२॥
अनन्य प्रीतीचें तुळसीपत्र जळ । मानी सर्वकाळ तृप्ती तेणें ॥३॥
निळा म्हणे त्याचा करी बहुमान । अनाथ म्हणऊन सांभाळी त्या ॥४॥
१२५१
संतापाशीं आर्त याचें । सांगे जिवीचें निज गुज ॥१॥
उपदेशिला चतुरानन । तेंचि ब्रम्हज्ञान अनुवादें ॥२॥
उध्दवा आणि अर्जुनासी । सांगितलें संतांसी तें देत ॥३॥
निळा म्हणे भुलला भक्ति । वाढवी प्रीति यालागीं ॥४॥
१२५२
सदा सेवकांचा लाड । पुरवा करुनियां कोड ॥१॥
जेंवि कृपावंत माय । तान्हयाच्या धणी धाय ॥२॥
खाववा जेवव । लेणी लुगडींहि त्या पुरवा ॥३॥
निळा म्हणे दिवानिशीं । नेणा विसंबों तयासीं ॥४॥
१२५३
भक्त पहावया तांतडी । नामचि ऐकोनि घाली उडी । निजदासाचीं सांकडीं । न देखे नाईके सर्वथा ॥१॥
ऐसा भक्तां ऋणाईत । सर्वदा सेवेसी तिष्ठत । मागें पुढें सांभाळित । त्यांच्या प्रेमासी भुलला ॥२॥
गजेंद्रा संकटीं सोडविलें । इच्छित उपमन्या दीधलें । ध्रवासी नेऊनियां स्थापिलें गगणीं बैसविलें अढळपदीं ॥३॥
गणिका पक्षियातें वोभातां । घालूनि विमानी ते तत्वतां । नेली वैकुंठासी त्वरितां । निज भुवनीं सन्मानिली ॥४॥
तैसाचि पुंडलिकासाठीं । उभाचि इटेच्या नेहटी । युगें गेली परि हा गोठी । न करीची कदाही वैकुंठींची ॥५॥
बळीचा झाला व्दारपाळ । यशोदे नंदाचा हा बाळ । कंसचाणूरादिकां काळ । सारथी कृपाळ अर्जुनाचा ॥६॥
धर्मा घरीं तरी हा मंत्री । विवेक युक्ती प्रमाण सूत्रीं । गुण लावण्याचा धात्री । विचार सांगे सवहिताचा ॥७॥
भीष्म द्रोणाचा हा प्राण । सांगती विदुराचा भगवान । दौपदी लज्जेचें निवारण । वस्त्रें अपार पुरविलीं ॥८॥
निळा म्हणे भक्तासाठीं । नित्य करुणा वाहे पोटीं । शंखचक्रादि आयुधें मुष्टी । भक्तारक्षण् करावया ॥९॥
१२५४
देवासी दासाचा कळवळा । माये बाळावरी जैसा ॥१॥
नेदी मोडों भूक तहान । करें कुरुवाळोनि स्तन पाजी ॥२॥
दिठावेल म्हणोनि प्राण । निंबलोण उतरी त्या ॥३॥
निळा म्हणे करोनी कोड । पाळी लाड प्रीतीनें ॥४॥
१२५५
भक्तांचिया घरा आला । सुख विश्रांति पावला ॥१॥
उपकार ते वेळोवेळां । आठवि घननीळ सांवळा ॥२॥
नाहीं कळिकाळा हे भ्याले । अग्नि विष वांटूनि प्याले ॥३॥
निळा म्हणे आभारला । म्हणवी भक्तांचा अंकिला ॥४॥
१२५६
हातीं चक्र सुदर्शन । वागवितां न मनीं त्याचा शीण । आपुल्या भक्तांचे रक्षण । आणि निर्दाळण अरीवर्गा ॥१॥
भक्तस्तवनीं ठेविेले कान । भक्तांपाशीं जीवप्राण । भक्तांकडे लाविलें मन । कोणीं गांजिलें यासाठीं ॥२॥
नेणे भक्तांविण आणिक । करी दास्य होउनी सेवक । त्यांचे वचनाचें कौतुक । श्रवणीं मिरची भूषणें ॥३॥
भक्त पाहनि वाडेंकोडे । होऊनि ठाके तेचि पुढें । भक्त वनिती जे पवाडे । ऐके निवाडे बैसोनी ॥४॥
त्यांचि वचनें स्तवनमाळा । आवडी मिरवी आपुल्या गळां । त्यासि अवलोकितां डोळां । झाला देखण सर्वांगे ॥५॥
भक्तांच्या नामें नामांकित । त्यांचिया क्रिया कर्मे करित । त्यांचिया रुपें रुपमंडित । झाला भगवंत भक्तसुखें ॥६॥
निळा म्हणे भक्तांचिसाठीं । नाना स्वरुपें नटला नटीं । नाना अवतार त्यांचिये संकटी । नाना नामें धरियेलीं ॥७॥
तुमच्या शेतमालाची जाहिरात करण्यासाठी कृषी क्रांतीला भेट द्या .
