संत निळोबाराय (हरी हा भक्तांच्या अंकित राहून त्यांचे कार्य किती प्रेमानें व दक्षतेनें करतो)

११९७

अनुरागें भजती देवा । त्यांच्या भावा साक्षी तो ॥१॥

म्हणोनियां मागें पुढें । धांवे कोडें सांभाळी ॥२॥

भुके तानें करी चिंता । लागों नेदी त्या ऊनवारा ॥३॥

निळा म्हणे अंतरसाक्षी । सदा कैंपक्षी दासाचा ॥४॥

११९८

अवघ्या कळा याचे हातीं । न करी काय एक श्रीपती । विष पाजितां अमृतीं । केली तृप्ती प्रल्हादा ॥१॥

चंद्रहास्याचा कैवारी । रक्षिलें त्या महामारी । राज्य देऊनियां मुरारी । वैष्णवांमाजी श्रेष्ठ केला ॥२॥

अर्जुनाची प्रतिज्ञा गहनु । देखोनि दिवसा लोपिला भानु । जयद्रथासि यमसदनु । प्राप्त केला तात्काळीं ॥३॥

गर्भी रक्षिला परीक्षिती । सुदर्शन चक्र घेउनि हातीं । उदरी प्रवेशोनियां श्रीपती । छेदिलीं शक्ति अनिवार ॥४॥

द्रौपदीच्या वस्त्रहरणीं । उडी घालूनियां ततक्षणीं । केली वस्त्राची पुरवणी । लाजविलीं कौरवें ॥५॥

गजेंद्रें संकटीं धांवा केला । वैकुंठीं यातें तो जाणों आला येऊनि तांतडी मग सोडविला । विमानीं नेला बैसवूनी ॥६॥

निळा म्हणे ऐसीं किती । तारिलीं ताराल तुम्ही पुढती । जयां तुमच्या नामीं प्रीति । ते ते होती आप्त तुम्हां ॥७॥

११९९

आपणा समान केलें त्यासी । धरिलें ज्यासी निजहातीं ॥१॥

ऐसा देवो कृपासिंधु । म्हणोनि बंधु दीनांचा ॥२॥

हीनत्व देखोनि भक्तां अंगीं । लाजे जगीं त्याचेनि ॥३॥

निळा म्हणे करुनी थोर । चालवी बडिवार निजांगें ॥४॥

१२००

आलें शरण त्याचा करी प्रतिपाळ । न म्हणे हा दुर्बळ सदैव कांहीं ॥१॥

नेदी लागों वारा कल्‍पनेचा तया । न वजे पासोनियां दुरी कोठें ॥२॥

ब्रम्हरस मुखीं घालीं नामामृत । नेदी तुटों आर्त आवडीचें ॥३॥

निळा म्हणे यासी भक्ताचा अभिमान । उभा म्हणऊन युगें जातां ॥४॥

१२०१

आळी करितां नामदेव । जेविती स्वयमेव सांगातें ॥१॥

सांवत्याचें उदरीं बैसे । पुंडलिका वसे दृष्टीपुढें ॥२॥

कूर्म्याचिये धांवे भेटीं । मेहत्या कंठीं माळ ओपी ॥३॥

निळा म्हणे निर्जनवासी । संतोबासी न विसंबे ॥४॥

१२०२

उंच पदीं ठाव । करा स्वीकारुनी भाव ॥१॥

अवघी कृपा तयावरी । दासांविशी उदार हरी ॥२॥

न नमूनियां याती कुळ । करुं धांवता सांभाळ ॥३॥

निळा म्हणे हाचि धंदा । तुम्हां सर्वदा गोविंदा ॥४॥

१२०३

उष्में न तपेचि सुधाकर । सीतें न पीडे वैश्वानर ॥१॥

तेंवि हरिभक्तांतें हरी । नेदी बुडों भवसागरीं ॥२॥

गगन न पडे सतंभेविण । तान्हा न फुटेचि जीवन ॥३॥

निळा म्हणे उदया येतां । न देखे अंध:कारातें सविता ॥४॥

१२०४

एकाचिया हुंडया भरी । एका दास्यत्व ॥१॥

एकाचीं हा पेरी शेतें । घरें हातें शाकारी ॥२॥

एकीं केलीं फेडी ऋणें । गोणिया दाणे एका घरीं ॥३॥

निळा म्हणे पुरला सर्वां । देखोनि भावा अंतरींच्या ॥४॥

१२०५

एकोबाची सेवा करी । वाहे घरीं जीवन ॥१॥

गंधाक्षता तुळशीमाळा । पुरवी सोहळा करी ऐसा ॥२॥

करुनी सडासंमार्जन । पाळित वचन आज्ञेचें ॥३॥

निळा म्हणे यापरि हरी । विराजे घरीं दासांचे ॥४॥

१२०६

अंतर कोणा नेदी सहसा । आपुलिया दासां सांभाळी ॥१॥

परम कृपावंत हरी । नामोच्चारी प्रगट होय ॥२॥

यांची निष्ठा बाणली ज्यासी । कदाही त्यासी न विसंबे ॥३॥

निळा म्हणे जवळचि राहे  ऐसा भक्त मोहें मोहितु ॥४॥

१२०७

कल्पोकल्पीं युगायुगीं । व्यवसाय हाचि तुम्हांलागीं ॥१॥

करावें दासाचें पाळण । निवारुनि त्यांचा शिण ॥२॥

निद्रा आळस कांही नेणां । येचि वाहीं नारायणा ॥३॥

निळा म्हणे करुणा पोटीं । धरिली नित्य याची साठीं ॥४॥

१२०८

कळासलेती युगायुगीं । नेणां शीणभाग अंगी ॥१॥

भक्तांचिये हांकसवें । क्षणें तेथेंचि प्रगट व्हावें ॥२॥

निरसूनियां मोहमळ । पदीं रक्षावें निश्चळ ॥३॥

निळा म्हणे यश कीर्ति । देउनी सुखाची संपत्ती ॥४॥

१२०९

जयाची तुम्हांसी करणें चिंता । तयातें पुरवितां आनकळित ॥१॥

आलिया गेलियाचेनी हातें । सभाग्य तयातें धरुं धांवा ॥२॥

कांहीचि उणें त्याचिये घरीं । न पडावें अंतरीं हे इच्छा ॥३॥

निळा म्हणे ऋणवईपणा । होतसां नारायणा उत्तीर्ण ॥४॥

१२१०

जागे आपुल्या उचितावरी । सावधान हरि सर्वदा ॥१॥

परि हा कळों नेदी भेद । वाटे प्रालब्ध फळ देतें ॥२॥

आसुमाई चिन्ह पडे दृष्टी । वाटे पोटीं नवल तेव्हां ॥३॥

निळा म्हणे ऐशिया परी । दासांचा करी प्रतिपक्ष ॥४॥

१२११

जिहीं धरुनी हरि मनीं । ह्रदयीं वदनीं रंजविला ॥१॥

त्यांचा झाला अंकित ऐसा । घरिंचा जैसा म्हणियारा ॥२॥

न सांगतां करी सर्व जाणे गौरव दासाचें ॥३॥

निळा म्हणे दिवसनिशीं । त्याजपाशीं सर्वदा ॥४॥

१२१२

ज्याचा केला अंगिकार । चालवी भार त्याचा हा ॥१॥

ऐसा आहे कृपावंत । सद्गुरुनाथ दीनांचा ॥२॥

देऊनियां बोधबुध्दी । निरसी उपाधी ममतेच्या ॥३॥

निळा म्हणे मेळवी सुखा । न म्हणे परिखा जीवजंतु ॥४॥

१२१३

ज्याचा केला अंगिकार । न मानी भार त्याचा हा ॥१॥

चंद्रहास्य अर्जुनाचा । पुंडलिकाचा कैवारी ॥२॥

नामदेवा कबिरासी । वागवी सांवत्यासी निजअंकीं ॥३॥

निळा म्हणे एकनाथा । न विसंबे सर्वथा तुकयासी ॥४॥

१२१४

ज्या ज्या भक्तीं जेथें जेथें । पाचारिलें ज्या ज्या आर्थे । तुम्ही जाउनियां तेथें । साह्य केलें श्रीहरी ॥१॥

आर्तें गजेद्राचें स्तवन । ऐकतांचि पदाभिगमन । करुनियां त्याची अर्ति हरण । निजधामाप्रती पाठविला ॥२॥

जिज्ञासता जनका अंगीं । तुमचे जाणवयालागीं । त्यासि ज्ञान देऊनियां विषय भोगीं । विदेही करुनि ठेविला ॥३॥

अर्थार्थी तो विभीषण । त्यासि लंकापति करुनि पूर्ण । स्थापिला चिरंजीवपद देऊन । अर्थदान त्या दीधलें ॥४॥

शुकसनकादिक ज्ञानें । अनुसरले आत्माचिंतनें । त्यासि देऊनियां निजात्मज्ञान । जीवन्मुक्तपदीं बैसविलें ॥५॥

चतुर्विधा मुक्ति चारी भक्त । तुमचे कृपें परम मुक्त । उपमन्या क्षुधार्ती आळवीत । तया क्षीरसिंधु दिधला ॥६॥

ध्रुवें केलें तुमचें स्तवन । मागें बैसावया निजस्थान । तयातें ध्रुवपदीं बैसवून । केला वरिष्ठ सकळांसी ॥७॥

सुदाम देव तो लाचारी । तीनचि मुष्टी पोहे हरी । तेचि घालुनियां मुखाभीतरीं । सुवर्ण नगरी दिधली त्या ॥८॥

स्तंभी प्रल्हाद पाचारी । तत्काळ प्रगटोनियां नरहरि । हिरण्यकश्यपातें विदारी । आणि कुरवाळी निजभक्तां ॥९॥

निळा म्हणे ऐशी कीर्ति । केली चरित्रें श्रीपती । अपार हरिभक्तां अपार हस्तीं । अपार दिधलीं वरदानें॥१०॥

१२१५

देऊनियां आपुलें प्रेम । करी भक्तांचा संभ्रम ॥१॥

आधीं निष्काम संपत्ती । तया वोपी भुक्ति मुक्ति ॥२॥

निश्चळ शांति क्षमा दया । सेवेलागीं अर्पी तया ॥३॥

निळा म्हणे महा भाग्य । तें त्या समर्पी वैराग्य ॥४॥

१२१६

देवाधिदेव मुगुटमणी । करी टेहणी दासाघरीं ॥१॥

शीण त्या होऊं नेदी भाग । वोडवी अंग त्या अंगी ॥२॥

शुभाशुभ त्याचीं कर्मे । वारुनी दुर्गमें सुखी करी ॥३॥

निळा म्हणे आपणासरी । करुनियां करी बहुमान ॥४॥

१२१७

धांवोनियां झोंबे कंठी । कृपादृष्टी अवलोकी ॥१॥

म्हणे श्रमलेती मर्गें येतां । बैसा आतां अविश्रम ॥२॥

घडीघडीं जिवींची मात । सांगे पुसे आर्त आवडीचें ॥३॥

निळा म्हणे कृपाघनें । बहुत मानें गौरविलें ॥४॥

१२१८

नरसिंह मेहता गुजराथी ब्राम्हण । धरिला अभिमान त्याचा तुम्हीं ॥१॥

व्दारकेसी त्याच्या हुंडया भरियेल्या । शोभनासी नेल्या वस्त्रें पेटया ॥२॥

जनजसवंत रायराजेश्वर । केला त्याचा थोर बहुमान ॥३॥

निळा म्हणे कुवा कुल्‍लाल हरिभक्त । पीपा रजपुत प्रिय तुम्हां ॥४॥

१२१९

न पडे विसर । याचा जया निरंतर ॥१॥

हाही न विसंबे तयासी । जवळीं राहे अहर्निशीं ॥२॥

चर्चा करिती याच्या गोष्टी । देव तया पाठींपोटीं ॥३॥

निळा म्हणे अन्नपान । तया पुरवी आच्छादन ॥४॥

१२२०

न विसंबे त्या घटिकां पळ । त्याचिपाशीं सर्वकाळ ॥१॥

उत्तीर्णत्वालागीं हरि । त्याची परिचर्या करी ॥२॥

न म्हणे दिवस रात्रीं कांही । संचरोनि वसे त्याच्या देहीं ॥३॥

निळा म्हणे भक्तांघरीं । गुणें नामें रुपें हरी ॥४॥

१२२१

नाहीं कोणा उपेक्षिलें । सकळां सन्मानें स्थापिलें । आपुलिये पदीं बैसविलें । देणे दिधलें अपार ॥१॥

चुळा एका दुधासाठीं । स्तवितांचि उपमन्यें जगजेठी । करुनियां क्षिराब्धीची वाटी । लाविली ओठी तयाचिये ॥२॥

बापा अंकीं बैसावया । ध्रुवानें स्तविलें विनवूनियां । निश्चळ पद त्यासी देऊनियां । अक्षयपदीं बैसविलें ॥३॥

सुदामदेव तो वरासाठी । आला मागावया व्दारके भेटी । त्यासी रचूनियां गोमटी । सुवर्ण नगरी समर्पिली ॥४॥

पक्षियासी पाचारिलें । तिये गणिकेशीं विमानीं वाहिलें । नका भेणें हांकारिलें । त्या गजेंद्रा नेलें निजधामा ॥५॥

बिभीषण भेटी धांवोनी आला । लंकेचें राज्य दिधलें त्याला । चिरंजीव करुनियां बैसविला । आपुला शरणांगत म्हणवुनी ॥६॥

पहा हो वनींची तें वनचरें । निळा म्हणे रिसें आणि वानरें । आलिंगुनियां रघुवीरें । आपलें पंगतीं जेवविलीं ॥७॥

१२२२

नाहीं तेंचि आणूनि ठेवी । चाड जिवीं जें वाटे ॥१॥

समयाचे समया वरीं । निर्माण करी आणि पुरवी ॥२॥

नेदी दिसों केविलवाणें । मिरवी भूषणें निजांगीचीं ॥३॥

निळा म्हणे गुंतला भाके । धांवे हाके पाचारितां ॥४॥

१२२३

निज भक्ताची आवडी । सांभाळी त्या घडी घडीं ॥१॥

राखोनियां भूक तहान । करी त्याचा बहुमान ॥२॥

वस्त्रें भूषणें पूरवी । चिंता त्याची वाहे जिवीं ॥३॥

निळा म्हणे त्याचें उणें । नेदी पडों कवण्या गुणें ॥४॥

१२२४

निवृत्तीनाथासीं ठेविलें उन्मनीं । सोपानदेवा नामसंकीर्तनी । मुक्ताबाई निजमुक्तिस्थानीं । निजानंदीं गौरविलें ॥१॥

ज्ञानदेवा दिधली समाधी । नामदेवा स्थापिलें निजपदीं ॥ परसा भागवताची वाडनदी । सुस्नात केली कीर्तनें ॥२॥

वच्छरा आणि विसोबा खेंचर । कानुपात्रा मिराबाई परम सुंदर । अंतोबा नरहरी सोनार । चरणीं थारा दिधला त्या ॥३॥

गोरा सांवता कूर्मदास । सगुण स्वरुप भेटलें त्यास । नरसी मेहता पिपा भानुदास । केला वास त्यांच्या ह्रदयीं ॥४॥

एका जनार्दन स्वरुपस्थिती । जनजसवंताची परम प्रीति । कबिराचीं पुष्पें करुनी अंतीं । निजधामाप्रती पाठविलें ॥५॥

तुकयासी विमानीं वाहिलें । संतोबासी वैराग्यें न्हाणिले । निजस्थान पालखीं निजवलें । निजभुवनीं आपुलिये ॥६॥

निळा म्हणे आपुलीं बाळें । कडिये घेउनी पुरवी लळे । स्नेहाळु माउली कळवळे । प्रेम देउनी वाढवी ॥७॥

१२२५

नीच कामीं न धरीं लाज । भक्तकाजकैवारी ॥१॥

सेवकांचा हा शिरोमणी । म्हणवी करुनी दास्यत्व ॥२॥

उगाळी गंधे पुरवी माळा । वाहे जळा मस्तकीं ॥३॥

निळा म्हणे होउनी वाणी  । आणि गोणी भक्तां घरी ॥४॥

१२२६

नेदी त्या दुसरें । लागीं आणिकाचें वारें ॥१॥

युगायुगीं त्याचा । म्हणवी सोयरा निजाचा ॥२॥

लेववुनी लेणीं । मिरवी अंलंकारभूषणीं ॥३॥

निळा म्हणे शांति दया । वोपी भुक्ति मुक्ति तया ॥४॥

१२२७

परम कृपावंत हरी । दीनोध्दारीं तिष्ठतु ॥१॥

भुक्तिमुक्ति घेऊन हातीं । दयावया प्रति निजदासा ॥२॥

चारी मार्ग अवलोकित । येती वागवित आर्त त्यांचे ॥३॥

निळा म्हणे सगुणवेषें । उभाचि असे विटेवरी ॥४॥

१२२८

परम कृपेचा सागर । भक्तवत्सल करुणाकर ॥१॥

ऐसीं वागवितो नांवें । भक्तिलागीं निजवैभवें ॥२॥

म्हणवी दासाचा अंकित । शरणागता शरणांगत ॥३॥

निळा म्हणे साचचि करी । न वजे पासुनी तया दुरी ॥४॥

१२२९

परम विश्रांति पावली । अवघीं येणें सुखी केलीं ॥१॥

आवडी वंदिती पूजिती । दर्शना जे याच्या येती ॥२॥

नाम उच्चारिती वाचे । नित्य कोड करी त्यांचे ॥३॥

निळा म्हणे भक्तांसाठी । धरी रुपे अनंतकोटी ॥४॥

१२३०

बरें जाणवलें मग । करी येऊनियां लगबग ॥१॥

अवलोकुनी कृपादृष्टीं । धरी कवळूनियां पोटीं ॥२॥

वोरसली माहें । लावी स्तनीं पाजी पेहे ॥३॥

निळा म्हणे दुरी । नवजे बैसोनियां घरीं ॥४॥

१२३१

बहुता देऊनी अभयदानें । गौरविलें आपल्या मनें । घालूनी शांतीचीं आसनें । ब्रम्हसाम्राज्यीं बैसविलें ॥१॥

ध्यानतन्मयाचीं छत्रें । माथां झळकतीं विचित्रें । अगाध कीर्तीचीं दिव्य वस्त्रें । प्रल्हादादिकां समर्पिलीं ॥२॥

नारदा निर्लोभ वागेश्वरी । नामस्मरणाची वैखरी । देउनी दिव्य अळंकारीं । दैवांदैत्यांमाजीं मिरविला ॥३॥

व्यासा वाल्मिका अगाध मती । देउनी वंदय केलें त्रिजगतीं । जनक पृथु हे भूपती । आपुले पंगती बैसविले ॥४॥

अर्जुनादिकांसी आपुलें । ऐश्वर्य देउनी थोराविलें । सांख्य सिध्दांत उपदेशिले । रणीं वागविले रथवारु ॥५॥

उध्दवा मैत्रेया कृपा वोगरिली । निजात्मज्ञानें तृप्ति केली । भक्त कृपाळु माउली । गौरविलीं निज बाळकें ॥६॥

निळा नेणतें निपटणें । कांहीचि खाऊं जेऊं नेणें । वाढविलें ते स्तनपानें । नामचिंतनें आपुलिया ॥७॥

१२३२

बहुतें आळीकरें । इनें वाढविलीं लेंकुरें ॥१॥

आहे आधिलाचि अभ्यास । नव्हे कोणाही उदास ॥२॥

अपत्य पाळवी । तया खाववी जेववी ॥३॥

निळा म्हणे घरीं । तया न विसंबे दारीं ॥४॥

१२३३

भक्त करिती तैसा होय । ठेविला ठाय तया स्थळीं ॥१॥

पाचारिती भाविती जेथें । प्रगटे तेथें रुप धरी ॥२॥

जें जे उपचार करिती भक्त । ते ते स्वीकारित बाळापरी ॥३॥

निळा म्हणे भक्तांपाशीं । नाहीं यासी दुराग्रह ॥४॥

१२३४

भक्ताघरींचें करीन काम । त्यांचेंच नाम वागवीन ॥१॥

भक्तरुपें विराजलों । स्थिरावलों ह्रदयीं त्यां ॥२॥

भक्तसुखें सुखावत । त्यांच्याचि क्रीडत देहसंगे ॥३॥

निळा म्हणे ऐसा देव । दाखवी प्रभाव आपुला ॥४॥

१२३५

भक्त देव देवतार्चन । भक्त माझें पूजाध्यान ॥१॥

भक्ताविणें भजों कोणा । म्हणे वैकुंठीचा राणा ॥२॥

भक्त माझा विधि जप  भक्तचि योग याग तप ॥३॥

निळा म्हणे भक्तावरी । ऐसी निष्ठा सांगे हरी ॥४॥

१२३६

भक्त व्देषाचीं उत्तरें । ऐकतांचि कर्णव्दारें ॥१॥

त्यांचे करी निर्दाळण । हरुनियां जीवप्राण ॥२॥

दुर्योधन दु:शासना । ससैन्य नि:पातिलें कर्णा ॥३॥

निळा म्हणे भक्तव्देषें । हिरण्यकश्यपा झालें कैसें ॥४॥

१२३७

भक्त स्तवनें जें जें करिती । तें जें ऐकोनियां श्रीपती । सुखें संतोषोनियां चित्तीं । दासा देती वरदानें ॥१॥

ध्रुवानें वनीं आराधिला । तैसाचि उपमन्यें स्तविला ।एक तो अढळपदीं स्थपिला । एका दिधला क्षीरसिंधु ॥२॥

प्रल्हादाचें स्तवन गोड । त्याचें पुरवी अवघेंचि कोड । अग्निविषाचें सांकड । नेदी पडों शस्त्राचें ॥३॥

द्रौपदीनें स्तवितांचि तातडीं । नेसतीं झाला तिचीं लुगडीं । कौरवें लाजविलीं बापुडीं । अंगुष्ट तोही दिसों नेदी ॥४॥

गजेंद्राचिया स्तवनासाठीं । धांवे वैकुंठीहुनी उठाउठी । निजकरें घालूनियां मिठी । सोडवी संकटी स्वामी माझा ॥५॥

रुक्मिणीचें प्राणिग्रहण । करी ऐकोनियां तिचें स्तवन । पांचाळिये हातींचें भाजीपान । करी भोजन स्तवनें तिच्या ॥६॥

निळा म्हणे कृपामूर्ति । अपार भक्तांचिये स्तुती । ऐकोनियां तोषलेती । मी ही बाळमती विनवितों ॥७॥

१२३८

भक्त्‍ाहांका ऐकावया । पसरुनियां कान उभा ॥१॥

कोणी गांजीळ एखादा । म्हणोनि गदा सांभाळी ॥२॥

सर्वकाळ सावधान । निजजनरक्षणा ॥३॥

निळा म्हणे घालीं उडी । भक्ततांतडी देखोनी ॥४॥

१२३९

भक्ताचांचि वोरस देवा धांवे सेवा करुं त्यांची ॥१॥

जें जें गोड वाटें मनीं । तें तें वदनीं भरीं तयां ॥२॥

अपूर्ण तेथें पूर्ण करी । पुरवी कामारी होउनी ॥३॥

निळा म्हणे रक्षी हेत । उभा तिष्ठत त्यांपाशीं ॥४॥

१२४०

भक्तिांचिया मनोभावा । सारिखे देवा तुम्ही वर्ता ॥१॥

आवडीचा न करा भंग । अंतरंग म्हणोनियां ॥२॥

धर्माघरीं उच्छिष्ठकाढा । अर्जुना पुढा सारथ्य ॥३॥

निळा म्हणे बळीच्या व्दारीं । होउनी भिकारी भीकमागा ॥४॥

१२४१

भक्तांचिये भुके । प्रेम वागविसी भातुकें ॥१॥

घालूनियां निज मुखीं एकाएकीं करिसी सुखी ॥२॥

पुरवुनी आळी । घेसी कडिये तेचि काळीं ॥३॥

निळा म्हणे बापमाय । एका अंगें दोन्ही होय ॥४॥

१२४२

भक्तांचिये मनीं जैसें । करि हा तैसें वर्तन ॥१॥

नेदी होऊं आज्ञें भंग । वोडवी सर्वांग सेवेसी ॥२॥

स्तंभी पाचारितां हाके । होऊनी ठाके नरहरी ॥३॥

निळा म्हणे उभा व्दारीं । केला विटेवरी मग ठाके ॥४॥

१२४३

भक्तांचिसाठीं रुपें धरी । पवाडे करी असंख्य ॥१॥

भक्तांसी मानी आपुले सखे । नेदी पारखें दिसों त्यां ॥२॥

कृपावस्त्र पांघुरवी । जवळी बैसवी आपणा ॥३॥

निळा म्हणे तृप्तीवरी । ब्रम्हरस भरी मुखांत ॥४॥

१२४४

भाव भक्तीचा भुकेला । दास दासांचा अंकिला । न वजे दुरी उभा ठेला । अवघा झाला त्यांचाचि ॥१॥

भक्तवचनें ऐके कानीं । भक्त आवडी पाहे नयनीं । भक्त ह्रदयीं आलिंगुनी । निज ऐश्वर्य अर्पी त्यां ॥२॥

भक्त मानी जीवप्राण । त्यांसी न त्यां विसंबे एकही क्षण । त्यांचें वागवी हा भूषण । निंबलोण उतरी त्यां ॥३॥

जीव भाव देवावरी । जिहीं ठेविला निजनिर्धारीं । देवावीण दुसरी परी । तुच्छ मानिलें संसारा ॥४॥

न लगे वैकुंठ त्यांचिये चित्तीं । कैवल्यातें परतें करिती । देवावीण ते नेघों म्हणती । मोक्ष मुक्ती फुकटा ॥५॥

देवाविण रिध्दीसिध्दी । ओंवाळुनी सांडिती त्या उपाधी । देवा वेगळी त्यांचिये बुध्दी । नाहींचि विश्रांति आणिक ॥६॥

निळा म्हणे त्यांचिये घरीं । राहे होउनी अंकित हरि । भक्त काज हा कैवारी । ब्रीदें वागवी सर्वदां ॥७॥

१२४५

भाव शुध्द तरी । प्रगटे येऊनि अंतरीं ॥१॥

उरों नेदी तया भिन्न । करी आपणा समान ॥२॥

भरोनियां सृष्टीं । आपणाचि त्या पाठीपोटीं ॥३॥

निळा म्हणे राहे । कवळूनियां अंतर्बाहे ॥४॥

१२४६

भाविकाची आवडी देवा । करी सेवा निज प्रीतीं ॥१॥

हिंडे तया मागें पुढें । नाशी कोडे सकळही ॥२॥

घरीं दारीं वसे हरी । विश्वंभरी भाव ज्या ॥३॥

निळा म्हणे संदेह नाहीं । भक्तां पाही यावरीं ॥४॥

१२४७

म्हणती कामारी । दास्य करी त्यांच्या व्दारीं ॥१॥

ऐसा भक्तांसीं भुलला । नाम गातां आतुडला ॥२॥

नेणें त्यांविण आणीक । शेषशायी वैकुंठलोक ॥३॥

निळा म्हणे नि:सीम भावें । भजले विके त्यांच्या नांवें ॥४॥

१२४८

मागें पुढे उभा राहे । भरुनि पाहे डोळे त्या ॥१॥

प्रेमासी दृष्टी लागेल झणें । उतरीं निंबलोण वरुनियां ॥२॥

पोटातुला परम प्रीती । आलिंगी श्रीपती हदयेंसी ॥३॥

निळा म्हणे करुणा बहुत । झाला या मोहित भक्तांसी ॥४॥

१२४९

मागें ऐकिले पवाडे याचे । आजीं ते साचे कळों आले ॥१॥

आपुलियाचि स्वानुभवा । आलें तेव्हां साच कळलें ॥२॥

आणुनी मोहरा संकट टाळी । गोणी दुष्काळीं  दाणियाची ॥३॥

निळा म्हणे प्रयोजनीं । साहित्य घेउनी संपादिलें ॥४॥

१२५०

सत्य भोळा देव कृपेचा सागर । न मोडी उत्तर संतआज्ञा ॥१॥

भाविकाची सेवा न म्हणे फार थोडी । स्वीकारी आवडी आपुलिये ॥२॥

अनन्य प्रीतीचें तुळसीपत्र जळ । मानी सर्वकाळ तृप्ती तेणें ॥३॥

निळा म्हणे त्याचा करी बहुमान । अनाथ म्हणऊन सांभाळी त्या ॥४॥

१२५१

संतापाशीं आर्त याचें । सांगे जिवीचें निज गुज ॥१॥

उपदेशिला चतुरानन । तेंचि ब्रम्हज्ञान अनुवादें ॥२॥

उध्दवा आणि अर्जुनासी । सांगितलें संतांसी तें देत ॥३॥

निळा म्हणे भुलला भक्ति । वाढवी प्रीति यालागीं ॥४॥

१२५२

सदा सेवकांचा लाड । पुरवा करुनियां कोड ॥१॥

जेंवि कृपावंत माय । तान्हयाच्या धणी धाय ॥२॥

खाववा जेवव । लेणी लुगडींहि त्या पुरवा ॥३॥

निळा म्हणे दिवानिशीं । नेणा विसंबों तयासीं ॥४॥

१२५३

भक्त पहावया तांतडी । नामचि ऐकोनि घाली उडी । निजदासाचीं सांकडीं । न देखे नाईके सर्वथा ॥१॥

ऐसा भक्तां ऋणाईत । सर्वदा सेवेसी तिष्ठत । मागें पुढें सांभाळित । त्यांच्या प्रेमासी भुलला ॥२॥

गजेंद्रा संकटीं सोडविलें । इच्छित उपमन्या दीधलें । ध्रवासी नेऊनियां स्थापिलें  गगणीं बैसविलें अढळपदीं ॥३॥

गणिका पक्षियातें वोभातां । घालूनि विमानी ते तत्वतां । नेली वैकुंठासी त्वरितां । निज भुवनीं सन्मानिली ॥४॥

तैसाचि पुंडलिकासाठीं । उभाचि इटेच्या नेहटी । युगें गेली परि हा गोठी । न करीची कदाही वैकुंठींची ॥५॥

बळीचा झाला व्दारपाळ । यशोदे नंदाचा हा बाळ । कंसचाणूरादिकां काळ । सारथी कृपाळ अर्जुनाचा ॥६॥

धर्मा घरीं तरी हा मंत्री । विवेक युक्ती प्रमाण सूत्रीं । गुण लावण्याचा धात्री । विचार सांगे सवहिताचा ॥७॥

भीष्म द्रोणाचा हा प्राण । सांगती विदुराचा भगवान । दौपदी लज्जेचें निवारण । वस्त्रें अपार पुरविलीं ॥८॥

निळा म्हणे भक्तासाठीं । नित्य करुणा वाहे पोटीं । शंखचक्रादि आयुधें मुष्टी । भक्तारक्षण्‍ करावया ॥९॥

१२५४

देवासी दासाचा कळवळा । माये बाळावरी जैसा ॥१॥

नेदी मोडों भूक तहान । करें कुरुवाळोनि स्तन पाजी ॥२॥

दिठावेल म्हणोनि प्राण । निंबलोण उतरी त्या ॥३॥

निळा म्हणे करोनी कोड । पाळी लाड प्रीतीनें ॥४॥

१२५५

भक्तांचिया घरा आला । सुख विश्रांति पावला ॥१॥

उपकार ते वेळोवेळां । आठवि घननीळ सांवळा ॥२॥

नाहीं कळिकाळा हे भ्याले । अग्नि विष वांटूनि प्याले ॥३॥

निळा म्हणे आभारला । म्हणवी भक्तांचा अंकिला ॥४॥

१२५६

हातीं चक्र सुदर्शन । वागवितां न मनीं त्याचा शीण । आपुल्या भक्तांचे रक्षण । आणि निर्दाळण अरीवर्गा ॥१॥

भक्तस्तवनीं ठेविेले कान । भक्तांपाशीं जीवप्राण । भक्तांकडे लाविलें मन । कोणीं गांजिलें यासाठीं ॥२॥

नेणे भक्तांविण आणिक । करी दास्य होउनी सेवक । त्यांचे वचनाचें कौतुक । श्रवणीं मिरची भूषणें ॥३॥

भक्त पाहनि वाडेंकोडे । होऊनि ठाके तेचि पुढें । भक्त वनिती जे पवाडे । ऐके निवाडे बैसोनी ॥४॥

त्यांचि वचनें स्तवनमाळा । आवडी मिरवी आपुल्या गळां । त्यासि अवलोकितां डोळां । झाला देखण सर्वांगे ॥५॥

भक्तांच्या नामें नामांकित । त्यांचिया क्रिया कर्मे करित । त्यांचिया रुपें रुपमंडित । झाला भगवंत भक्तसुखें ॥६॥

निळा म्हणे भक्तांचिसाठीं । नाना स्वरुपें नटला नटीं । नाना अवतार त्यांचिये संकटी । नाना नामें धरियेलीं ॥७॥

---

संत निळोबाराय गाथा । संत निळोबाराय अभंग । निळोबा अभंग । निळोबा गाथा । सर्व गाथा । निळोबाराय माहिती । पिंपळगाव मंदिर निळोबाराय । sant nilobaray gatha | sant nilobaray abhang | niloba abhang | niloba gatha | sarv gatha | nilobaray mahiti | nilobaray mandir pimpalgav ।

तुमच्या शेतमालाची जाहिरात करण्यासाठी कृषी क्रांतीला भेट द्या .