प्रपंचाचें जगडवाळ दुस्तर जरी मानिसी ।
त्याग करुनि केउता जासी ।
जें जें त्यागिलें तें तें तुज माजी ।
त्यागिलें तें काय सांग आम्हांसी ।
तुझें तुजचि माजि प्रपंचेंसि तूं सर्वामाजी वर्तसी ।
ऐसें जाणोनिया कां विटंबिसी बापा ।
टाकूनि केउता जासी रया ॥१॥
मनेंसि विचारी निर्धारुनी योग करी ।
तुझें तुजमाजि अरे आतां विचारी बापा ।
अरिमित्रसम होऊनि मनें हें शुध्द होय ।
तेंचि तूं होऊनि राहे जाण बापा ॥२॥
बाह्य त्यागिसि तरी तो त्यागुचि नव्हे
पालटिसी तरी ते विटंबना ।
धरिसी तरीचि तो बंधु मोक्ष
मागता हे जडपणा ।
तरि गेलिया जड तो मोक्षचि नव्हे
साचा चुकलासि उगाणा ।
वृत्तिशून्याकारें अवलोकितां तंव
तेणें नव्हें तुज वस्तुज्ञान ।
ऐसें जाणोनी कां सिणसीरे बापा ।
हेचि धरुनि राहे निज खुण रया ॥३॥
म्हणौनि आतां इतुकें करी ।
साच तें हे धरी तुझें मन होय
तुज अधिकारी ।
तैं सर्वही त्याग तुज
फ़ळती बापा ।
जैं एकचि होऊनि निर्धारी नलगे
सिणणें दंडणे येणेंचि आश्रमभावें
ऐसेंचि मनें निर्धारी ।
बाप रखुमादेविवरुविठ्ठलु
चिंतितां सर्व प्रपंचाची
जाली बोहरी ।
निवृत्तिरायें खुणा दाऊनि सकळा ।
निजीं निजाचे निज निर्धारी रया ॥४॥
अर्थ:-
प्रपंचाचे अवडंबर करुन त्यातुन तरणे दुस्तर आहे. ते त्यागुन तु कोठे जाणार? जे जे टाकायला जाशिल ते तुझ्या मनात सोबत आहे. मग तु कसला त्याग करणार ते आम्हाला सांग? जे तुला टाकायचे आहे त्यात तु वासनारुपाने आहेस. असे जाणुन ही तु स्वतःची विटंबना का करतोस? हे टाकुन तु कोठे जाणार? आपल्याला काय साध्य करायचे ह्याचा योग्य विचार मनात करअरिमित्रा(विजिगीषु) प्रमाणे मन शुध्द करुन घे. हे तु जाण. बाह्य त्याग हा त्याग नसुन ती विटंबना आहे. पण वासनारुप बंध मनात असताना मोक्ष कसा कसा मागता येईल? तरी तो मोक्ष मागायला गेलास तर तो संन्यास किंवा मोक्ष नसुन रिकामा शीण होईल. वृत्तीशुन्य करुन परमात्मवस्तुचे ज्ञान मिळवले हे प्रयत्नपुर्वक कर हीच तुझी निजखुण समज. मग आता इतकेच कर जे सत्य आहे तेच मनात धर त्यामुळे तु आधिकार प्राप्त होशिल. त्यामुळे हे सर्व त्याग तुला फळ देतील उगाच दंडण मुंडण करुन शिणण्याचा उपयोग नाही. हाच आश्रमभाव हे जाण.माझे पिता व ऱखुमाईचे पती श्री विठ्ठल यांचे चिंतन करता प्रपंचाची बोहरी होते. हीच खुण निजाचे निजतत्व निजरुपी दाखवुन निवृत्तीनाथांनी दाखवली असे माऊली सांगतात.
संत ज्ञानेश्वर अँप डाउनलोड करा.
