संसारयात्रा भरली थोर – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ५२८
संसारयात्रा भरली थोर ।
अहंभावे चळे हाट बाजार ।
कामक्रोध विवेक मद मत्सर ।
धर्म लोपे अधर्मे वेव्हार ॥१॥
यात्रा भरली जरिं देविं विन्मुख प्राणी ।
विषयाची भ्रांतिं आडरे ॥२॥
एकीं मीपणाच्या मांडिल्या मोटा ।
अहंभावाच्या गोणिया सांडिल्या चोहाटा ।
एकीं गाढवावरी भरली प्रतिष्ठा ।
तर्‍हि तृप्ती नव्हे दुर्भरा पोटा ॥३॥
एक पंडितपण मिरविती श्रेष्ठ ।
एक ज्ञान विकुनि भरिती पोट ।
हिंसेलागी वेद करिताती पाठ ।
चौर्‍यांशीं जिवांभोंवतसे आट ॥४॥
अज्ञानभ्रांतीचीं भरलीं पोतीं ।
सुवस्तु सांडूनि कुवस्तु घेती ।
सुखाचेनि चाडे सुखाचि प्रीती ।
अमृत सांडुनि विष सेविती ॥५॥
शांति क्षमा दया न धरवे चित्तीं ।
विषयावरी थोर वाढविली भक्ति ।
जवळी देवो आणि दाही दिशा धावती ।
स्वधर्म सांडुनि परधर्मी रति ॥६॥
ऐसें जन विगुंतले ठायीं
आत्महिताचि शुध्दिचि नाहीं ।
नाशिवंत देह मानिला जिंहीं ।
तया तृप्ति जालि
मृगजळडोहीं रया ।
श्रीगुरु निवृत्तीनें नवल केलें ।
देखणेंचि अदेखणें करुनि दाविलें ।
मी माजी देवो यानें
विश्व व्यापिलें ।
बापरखुमादेविवरें विठ्ठले रया ॥७॥
अर्थ:-
संसार यात्रेमध्ये अहंम भावाचा बाजार भरला आहे. तेथे काम,क्रोध मद मत्सर विकला जातो व धर्म लोप पावून अधर्माचा व्यवहार होतो. यात्रेमधील विषयाच्या भांरच्या आड जीव आत्मरुपाला विन्मुख झाला. त्या यात्रेत काहीनी मी पणाच्या मोटा मांडल्या व अंहभांवाच्या गोण्या सोडल्या. एकाने गाढवावर प्रतिष्ठा भरली तरी पोटाला तृप्ती झाली नाही. तिथे एकानी श्रेष्ठ पंडीतपण मिरवले तर एकाने ज्ञान विकुन पोट भरल. काहीनी हिंसेकरता वेदपाठ केले ते चौऱ्यांशी लक्ष योनीत अडकले. काहींनी अज्ञान व भ्रांतीतर ची पोटे भरली तर काहींनी चांगली वस्तू सोडून वाईट वस्तू घेतली. काहीनी सुखा साठी सुखरुप नामामृत सोडले व विषयातील विष घेतले. काहीना शांती क्षमा दया ही चित्तात धरता आली नाही. व त्यांनी विषयावर भक्ती वाढवली. स्वतःत असणारा आत्मरुप परामात्मा सोडुन काही दहादिशांना शोधायला गेले तर काहीनी स्वर्म सोडुन परधर्म पत्करला. असे हे जन ठायीच गुंतले व त्यांना आत्महिताची शुध्दी राहिली नाही. ज्यांनी नाशिवंत देहाला मानले त्यांना मृगजळ पिऊन तृप्ती झाली. माझे श्रीगुरु निवृत्तिनी नवल केले त्यांनी दृष्य अदृष्य करुन टाकले. माझे पिता व रखुमाईचे पती श्री विठ्ठल यांनी माझे आत्मरुप दाखवुन त्या परमात्म्याने विश्व व्यापले आहे असे माऊली सांगतात.
संसारयात्रा भरली थोर – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ५२८
संत ज्ञानेश्वर अँप डाउनलोड करा.
