डोळियांत डोळा काळियांत काळा - संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८३४

डोळियांत डोळा काळियांत काळा – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८३४

डोळियांत डोळा काळियांत काळा ।
देखण्या निराळा निळारुप ॥१॥
ब्रह्म तत्त्व जाणे ज्योतिरुपें सगळा ।
ज्योतीही वेगळा ज्योती वसे ॥२॥
ज्ञानदेव म्हणे देवा ऐसी ज्योती ।
अर्थमात्रा उत्पत्ति सर्वाजीवां ॥३॥

अर्थ:-

प्रत्येक पाहणारे ब्रह्मतत्त्वाला वेगवेगळ्या प्रकाराने पहातात. कोणी याला डोळ्याचा डोळा, कोणी काळ्या रंगाचा, कोणी नीळवर्ण बिंदुरूपाने ओळखतात. कोणी तेजोमय ब्रह्म असे समजतात. कोणी तेजोमय ज्योती समजतात, कोणी ज्योतिहून भिन्न, पण सर्व तेजोमय वस्तुना तेज देणारा असे समजतात. ही अर्धमात्रा ज्योती असून सर्व जीवांची उत्पत्ति हिच्यापासून झाली आहे. असे माऊली ज्ञानदेव सांगतात.