भवाब्धिसागरीं मांडिली टिपरी परि – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ७९
भवाब्धिसागरीं मांडिली टिपरी परि अनुहातें वाजे गजरु वो ॥
ताळक छंदें उमटती पदें वरि टिपरें टिपरीं गाजेवो ॥१॥
टिपरिया घाई गोपाळ भाई ॥
घुळुघुळुपाई नादु वाजे वो ॥२॥
ताळकछंदे वेगुआल्हादें टिपरीनादें वाजती वो ॥
सांडुनि अहं धरिलें सोहं तयासि टिपरी साधली वो ॥३॥
औटहात भूमिका नीट तालछंदें टिपरी धरी वो ॥
विरुळा जाणे एथींचे खुणे टिपरे वाजे शिरीं वो ॥४॥
एकटसंगें टिपरें वेगें ध्वनि गगनीं गाजे वो ॥
बाप रखुमादेविवर टिपरीवो गाजती घाई जाली टिपरियाजोगी ॥५॥
अर्थ:-
देहतादात्म्य सोडण्यास अत्यंत कठीण असल्यामुळे, म्हणून या नरददेहास भवाब्धिसागर असे म्हटलेले आहे. ह्या मनुष्यरुपी देहांत भगवत् भजनरुपी टिपरीचा खेळ मांडलेला असून, कानांत बोटे घातली असताना आतल्या आंत जो आवाज ऐकू येतो तो रात्रंदिवस सतत चालू असल्यामुळे त्यांना अनुहात ध्वनी असे म्हणतात. त्या अनुहात ध्वनीच्या ठिकाणी ‘सोऽहं’ अशी भावना करुन भगवत् भक्त भगवंताचे ध्यान करीत. तिच्या तालछंदामध्ये टिपरीवर टिपरी वाजवितात. टिपरीच्या आवाजांच्या गर्दीत गोपाळ भगवन्नामाच्या उच्चारांत नाचूं लागले असता त्यांच्या पायांतील घुंगराचा घुळुघुळु असा आवाज ‘निघतो. त्या तालछंदाच्या आनंदात टिपरीचा नाद वाजतो. त्या भजनानंदांत त्याचा ‘अहं’ असा देहाभिमान जाऊन ज्याने ‘सोऽहं’ असा नाद धरला त्यालाच टिपरी खेळणे साधते म्हणतात. साडेतीन हातांच्या शरीरांत वर सांगितल्याप्रमाणे तालांत टिपरी हातात धरा. या पारमार्थिक टिपरीची खूण जाणणारा विरळा.अशा एकमेकाच्या टिपरीच्या आवाजाने चिदाकाशांत ध्वनी घुमून राहिला आहे. टिपरीचा योग्य नांद जाणणाऱ्यात या टिपरीच्या खेळाची घाई झाली आहे. भगवत् भक्त आनंदी असून माझे पिता व रखुमादेवीचे पती जे श्रीविठ्ठल, त्यांना या टिपरीच्या खेळांत घेऊन आनंदाने खेळ खेळत असतात. असे माऊली सांगतात.
भवाब्धिसागरीं मांडिली टिपरी परि – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ७९
संत ज्ञानेश्वर अँप डाउनलोड करा.
