अव्यक्त मसुराकार पूर्वार्ध संचलें - संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८०३

अव्यक्त मसुराकार पूर्वार्ध संचलें – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८०३

अव्यक्त मसुराकार पूर्वार्ध संचलें ।
लक्षा सरीसें झालें लक्षासी पैं ॥१॥
अव्यक्त रेखणें देखण्या आलें व्यक्त ।
पहातां व्यक्तअव्यक्त दोनी नाहीं ॥२॥
जागृतीच्या ठायी निजतो सहस्त्रदळीं
बिंदुच्या समेळीं उच्चार होतो ॥३॥
ज्ञानदेव शरण निवृत्तीच्या चरणा ।
समजुनी खुणा तटस्थ झालें ॥४॥

अर्थ:-

आत्मा अव्यक्त आहे. पण योगी लोक अभ्यासाकरिता त्याला अगोदर मसुरेएवढा मानतात व पुढे चित्त स्थिर झाले म्हणजे त्या मसुरेएवढ्या आकाराचाही निश्चय करून, आपण द्रष्टा आहोत असा निश्चय करतात. व्यक्तरूप पहावयाचे असा शब्दप्रयोग करण्यामुळेच त्याला व्यक्तपणा आला. वास्तविक तो व्यक्ताव्यक्त दोन्ही नाही. योगी जागृतीतच सहस्त्रदळ असलेल्या कमलाच्या आतील नीलबिंदुच्या ठिकाणी आपल्या वृत्तीची स्थिरता करतो. व त्या स्थिरतेतही ओंकार उच्चारतो. श्री निवृत्तिनाथांच्या कृपेने योगमार्गातील या सर्व गोष्टीचा अनुभव घेऊन मी ‘स्थिर झालो आहे. असे माऊली ज्ञानदेव सांगतात.