आठवितां नुपुरे मोविता न मोववे – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग १०७
आठवितां नुपुरे मोविता न मोववे ।
सांगतां न सांगवे गुण त्याचे ॥१॥
परतालिया दृष्टि काळा देखिला जगजेठी ।
वेणिभागीं पृष्ठीं कैसा दिसतु असे ॥ध्रु०॥
त्या गुणाच्या संगें कैसें अद्वैत जालें ।
मन म्हणौनि काळेंपण बहु झालें गे माये ॥२॥
पुरेपुरे बुध्दि निमाली वेदवाणी ।
आतां केवीं वर्णू चक्रपाणी बहु काळें गे माये ॥३॥
द्वादश मंडळे वोवाळुनि आलिये ।
तंव तंव काळें देखिलें रुपडें त्याचें ॥४॥
अनुमाना नये अनुमाना ।
परतल्या श्रुति चोजवेना ॥५॥
मनें बुडी दिधली दाही हारपली ।
चोवीस मावळलीं अगाध पंथी ॥६॥
प्रीतीचें पांघरुण काळें घोंगडें ।
रखुमादेविवरें विठ्ठलें मज केलें उघडें ॥७॥
अर्थ:-
परमात्मस्वरूपाचे वर्णन काय करावे? चिंतन करता त्या चिंतनांत तो आवरत नाही. त्याचे माप करावयाला गेले तर होत नाही. त्याच्या गुणाचे वर्णन करता येत नाही. त्यामुळे बहिर्मुख असलेली दृष्टि अंतर्मुख करून तो कृष्णवर्णाचा जगजेठी श्रीकृष्ण परमात्मा पाहिला. तो पहा वेणी असलेला, पाठीकडच्या बाजूनी कसा दिसतो तो.त्याच्या गुणांच्या चिंतनानेच कसे अद्वैत प्राप्त होते तें पहा,.त्यामुळे माझे मन आता परमात्मरूप झाले. ज्या परमात्मस्वरूपाच्या ठिकाणी बुद्धि आणि वेद लय पावतात अशा चक्रपाणी श्रीकृष्णाचे वर्णन कसे करू? द्वादश मंडले म्हणजे बारासूर्य यांच्या तेजापेक्षा जास्त तेजस्वी असणारे श्रीकृष्णाचे रूपडे मी पाहिले. त्याच्या स्वरूपाची प्राप्ती अनुमानाने होत नाही. कारण साक्षात् श्रुतिनाही तो कळत नाही. त्याच्या स्वरूपाच्या ठिकाणी किती मोठेपणा आहे म्हणून सांगावे. त्याच्या ठिकाणी मनाने बुडी दिली. दहा इंद्रिये हरपली. सांख्याने कल्पना केल्याप्रमाणे चोवीस तत्त्वेही मावळून गेली म्हणजे त्याच्या स्वरूपांत सर्व त्रैलोक्याचा लोप झाला. असा परमात्मा भक्तांच्या संतोषाकरिता काळे वर्णाचे घोंगडे पांघरून घेऊन. रखुमादेवीचे पती श्रीविठ्ठलानी मला देहभावापासून उघडे केले म्हणजे ब्रह्मरूप केलें.असे माऊली सांगतात.
आठवितां नुपुरे मोविता न मोववे – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग १०७
संत ज्ञानेश्वर अँप डाउनलोड करा.
