आलियाचा संतोष गेलियाची हानी - संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ४६४

आलियाचा संतोष गेलियाची हानी – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ४६४

आलियाचा संतोष गेलियाची हानी ।
त्याचा अतिसो वेंचे तयाची काहणी ॥
ऐसे संकल्प नाहीं विकल्प देहीं
वरि वरि मुंडिलिया होय कांही ।
तरि बहुरुप्याच्या ठाई काईं काई
नटु नसे रया ॥१॥
आधीं भीतरी दंडावा पाठी
बाहिजु मुंडावा ।
नाहीं तरी योगभांडिवा कां
करिसी रया ॥ध्रु०॥
मागितलीया भीक जरि होय निर्दोष ।
तरि सणिये रजक काय न मागती ॥
देवपणें फ़ुग धरिसील गाढा ।
तरी वायाविण मूढा सिंतरलासी ॥२॥
थिगळी घालोनि गळां म्हणसी
न भियें कळिकाळा ।
तरि काय कर्मा वेगळा कै
हो पाहासी ॥
योगिया म्हणिजे कैसा भीतरी
काश्मिरी जैसा ।
मीनालिया पदार्थासरिसा
होउनी मिळे ॥३॥
ह्रदयीं नाहीं जालेपण क्रोधें
भवंडिसी लोचन ।
अंगीं भस्मउधळण राख राखेल काई ॥
खर लोळे उकरडां काय परत्रचिया चाडा ।
तैसा मठीं बांधोनि मूढा वर्म चुकलासी ॥४॥
तीर्थव्रत-जपस्नान वाउगें करिसी ध्यान ।
ऐसें करितां आने आन मार्ग चुकलासी ॥
शुध्द करुनियां मन सेवी निवृत्तीचे चरण ।
विठ्ठलविठ्ठल म्हण नाहीं
तरी नाडलासी ॥५॥

अर्थ:-
मिळाले तर संतोष व गेले तर हानी वाटते. नाही त्याची हाव व खर्च केल्याच्या कहाण्या ऐकवुन असे संकल्प विकल्प मनात बाळगुन वरवर मुंडण केले तर ते नट व बहुरुप्याने काढलेल्या सोंगा सारखे आहे. पहिले अंतरातील वासना दंडाव्या व मग बाहेर मुंडण करावे तसे केले नाही तर संन्यासाश्रमाची विटंबना होईल. भिक मागुन निर्दोष होता येते तर सणादिवशी भिक मागणारे परिट निर्दोष झाले नसते का? संन्यास वस्त्रामुळे लोकांनी केलेल्या पूजेमुळे जर फुगुन गेलास तर उगाच फसशील. गळ्यात कफनी घालुन म्हणशील मी कळिकाळाला भित नाही. तरी मागिल संचित कर्मे कुठे जाळशील. तो योगी स्पटिका सारखाआतबाहेर स्वच्छ असतो. व ज्या पदार्थात मिळेल त्याच्या सारखा दिसतो. त्या स्पटिका सारखा आत मध्ये न होता जर डोळे वटारशील. तेंव्हा ती अंगावर लावलेली राख तुझे रक्षण करिल काय? गाढव उकिरड्यावर काय दुसऱ्याच्या इच्छेने लोळते का? मठ बांधुन त्या मठात अडकल्याने वर्म चुकलास. वाऊगेपणे तीर्थ, व्रत व तप केलेस तर नक्कीच मार्ग चुकशील. श्री गुरु निवृत्तिनाथ चरणांचा आश्रय करुन सतत विठ्ठल नामात रत राहिला नाही तर संसाराकडुन नाडला जाशील असे माऊली सांगतात.